Stegenga, Estelle
(2023)
Diversiteit als bedreiging of verrijking?
Master thesis, Master Geestelijke Verzorging.
Abstract
De wetswijziging Aanscherping burgerschapsopdracht onderwijs uit 2019 stelt dat
scholen doelgericht actieve participatie en sociale cohesie moeten bevorderen en
verplicht de gemeenschappelijke kern van burgerschapsonderwijs – die gevonden
wordt in de basiswaarden van de democratische rechtsstaat – moeten onderwijzen.
In deze thesis zal middels een kritische discoursanalyse, die uitgevoerd wordt
volgens het driedimensionale model van Norman Fairclough, onderzocht worden
in hoeverre de ideologische veronderstellingen die in de wet gemaakt worden leiden
tot de stabilisatie en legitimatie van hegemoniale discoursen over Nederlands
burgerschap.
Uit de analyse blijkt dat de aanscherping van de burgerschapsopdracht een
reactie is op maatschappelijke problemen die vaak verband houden met thema’s
rondom diversiteit en integratie. Met name religieuze en ideologische diversiteit
worden gezien als bedreiging voor de samenleving. Het onderwijzen van de
gemeenschappelijke kern wordt beschouwd als de manier om de seculiere, liberale
Nederlandse cultuur te beschermen. In de gemeenschappelijke kern wordt een
neoliberaal-communitaristisch discours herkend waarbij de nadruk enerzijds op
gemeenschapszin en anderzijds op de eigen verantwoordelijkheid van de burger
ligt. Dit heeft als gevolg dat burgers met een religieuze of ideologische achtergrond
en vaak niet-westerse migratieachtergrond worden uitgesloten van wat discursief
als ‘goede burger’ geconstrueerd wordt. Tegelijkertijd worden zij zelf
verantwoordelijk gehouden voor hun maatschappelijk disfunctioneren, wat voor
extra uitsluiting zorgt. Ondanks dat de wet sociale cohesie zou moeten bevorderen,
leidt het bovenstaande tot minder ruimte voor pluraliteit en tot meer polarisatie in
de samenleving. Voor toekomstig onderzoek wordt aanbevolen om hegemoniale
discoursen en machtsstructuren in het Nederlandse burgerschapsonderwijs verder
te onderzoeken.
Actions (requires login)
 |
View Item |
